Proje Hakkında

“Osmanlı İstanbulu’nda Alafrangalaşmaya Yönelik Toplumsal Söylemler (1860–1914)” başlıklı bu proje, 19. yüzyılın ortalarından itibaren hız kazanan Avrupaî yaşam tarzına karşı Osmanlı toplumunun geliştirdiği düşünsel ve kültürel refleksleri söylem merkezli bir yaklaşımla incelemekte ve toplumsal değişimin gündelik yaşamdaki yansımalarını çok yönlü biçimde ele almaktadır. Yöntem bakımından çalışma, Eleştirel Söylem Analizi çerçevesinde yürütülmekte; dönemin süreli yayınları, hatıratları, romanları ve seyahatnameleri karşılaştırmalı biçimde değerlendirilmektedir. Giyinme, yeme-içme, süslenme, eğlenme, evlilik, ev eşyası, ulaşım, davranış ve konuşma biçimleri gibi gündelik yaşam alanları üzerinden toplumun “yeni” olana verdiği tepkiler izlenmektedir.

Proje, Avrupa kapitalizminin etkilerini öne çıkaran tek yönlü açıklamaların ötesine geçerek, farklı dinî ve kültürel çevrelerden bireylerin “alafrangalaşma” olgusuna dair eğilimlerini, tepkilerini ve anlam dünyalarını dönemin tanıklarının kaleminden çözümlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, alafranga ve alaturka söylemlerin birbirine karşıt değil, iç içe geçmiş ve birbirini dönüştüren yapılar olarak var olduğunu ortaya koymakta; bu diyalektik ilişkinin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan kültürel sürekliliği anlamada kilit bir rol oynadığını göstermektedir. Son olarak proje, Osmanlı toplumunda modernliğe dair refleksleri Avrupa’daki örneklerle karşılaştırarak, “yeni” olana verilen toplumsal tepkilerin evrensel bir olgu olarak tartışılmasına katkı sunmaktadır.